kuku! rak!

Rozumiem ją i wiem, jak sobie z nią radzić
Większość z nas (około 2/3 populacji) nigdy nie zachoruje na nowotwór. Wielu z tych, którzy zachorują, wyzdrowieje i przeżyje długie lata od momentu diagnozy. Dlaczego więc czujemy tak wielki strach przed tą chorobą?
Być może dlatego, że na problematyce chorób nowotworowych skupiona jest stała uwaga mediów. Często więc słyszymy, że leczenie ma wiele nieprzyjemnych dla organizmu skutków ubocznych, a całkowite wyzdrowienie jest niepewne. Ponadto zgodnie z cytowanymi danymi statystycznymi 60 proc. chorych na raka umiera w ciągu pięciu lat od diagnozy. (...).
Strach przed rakiem sprawia, że wiele z nas odsuwa od siebie myśl o tej chorobie nawet wtedy, kiedy ją podejrzewa. Taka postawa może sprawić, że nie podejmiemy decyzji o leczeniu w odpowiednim momencie.

Co to jest rak?
W zdrowym organizmie istnieje równowaga pomiędzy szybkością podziałów komórkowych a tempem umierania komórek. W procesie tworzenia się nowotworu równowaga ta ulega zachwianiu. Jeszcze nie poznaliśmy do końca tego procesu, chodzi jednak o to, że zdrowe dotychczas komórki przestają podlegać normalnym mechanizmom kontrolującym ich wzrost oraz różnicowanie i zaczynają się rozrastać w niekontrolowany sposób.
Proces powstawania nowotworów zwany jest transformacją nowotworową. Jest on bardzo złożony i wieloetapowy. Cechuje go długi okres utajenia, w którym zdrowe komórki przechodzą szereg zmian przekształcających je w nowotworowe.

Kto choruje na raka?
Na raka można zachorować w każdym wieku,(...).

(...) choroby nowotworowe stanowią po chorobach ukladu krązenia drugą w kolejności przyczynę zgonów (...) w Polsce.

Terminologia, którą warto poznać
Prezentowane poniżej pojęcia są często niezrozumiałe. W razie wątpliwości pytaj lekarza i proś o dokładniejsze wyjaśnienia. Masz prawo wiedzieć, co się dzieje w twoim organizmie.
Anaplazja (atypia) - jest to zespół cech morfologicznych charakterystyczny dla struktury tkankowej nowotworów złośliwych. Komórki stają się mniej dojrzałe, zatracają zdolność różnicowania, zaczynają szybko się mnożyć.
Markery nowotworowe - substancje produkowane lub indukowane przez pewne (nie wszystkie) nowotwory, niewystępujące lub występujące w minimalnym stężeniu w prawidłowej tkance: antygeny płodowe (AFP, CEA), antygeny związane z nowotworem (tumor-associated antigen) (CA-125, CA 19.9, CA 15.3, SCC), hormony, enzymy, białka (beta-HCG, kalcytonina, beta2-makroglobulina).
Umieralność - oznacza, ilu ludzi w ciągu roku umiera na nowotwory w przeliczeniu na 100 tys. osób.
Współczynnik przeżycia - informuje o okresie czasu, jaki przeżywa chory na dany typ nowotworu. Zwykle stosuje się okresy 5, 10 i 20 lat. Współczynnik ten jest zwykle liczony od daty pierwszego rozpoznania nowotworu. Wnosi najwięcej informacji, jeżeli rozpatrujemy go łącznie z takimi czynnikami, jak rodzaj zastosowanego leczenia, wiek, płeć, waga, status społeczny, wykonywany zawód.
Współczynniki wyleczenia - informują, jak wielu pacjentów zostało całkowicie wyleczonych. Jednak opierają się głównie na współczynnikach przeżycia i pozwalają uznać za wyleczonych taką liczbę pacjentów, jaka przeżyje dany okres czasu (zwykle 5 lat). Na tej podstawie wielu ludzi błędnie uważa, że pięcioletni okres bez objawów nowotworu wskazuje na wyleczenie.
Remisja - cofnięcie się i ustąpienie objawów. Czasami pojęcie to jest używane w języku potocznym na oznaczenie poprawy stanu zdrowia pacjentów. W języku fachowym remisja oznacza zmniejszenie się rozmiarów guza i ewentualnie objawów związanych z nowotworem. Wiele terapii przeciwnowotworowych może spowodować remisję, nie mając wpływu na czas przeżycia.
Długotrwała remisja - określa specyficzną liczbę lat wolnych od objawów choroby nowotworowej i jest uważana za wyleczenie. Chorzy na raka uważają raczej, że ich choroba jest pod kontrolą, niż że jest wyleczona.
Wyniki leczenia - ocena:
CR - remisja całkowita (complete remission) - całkowite ustąpienie wszystkich oznak nowotworu utrzymujące się przez co najmniej 1 miesiąc.
PR - remisja częściowa (partial remission) - zmniejszenie się oznak nowotworu i pierwotnej masy guza o ponad 50 procent potwierdzone w dwóch kolejnych badaniach w odstępie miesiąca.
SD - stabilizacja choroby, brak zmian (stabilization of the disease) - brak cofania się oznak nowotworu lub zmniejszenie się pierwotnej masy guza o mniej niż 50 procent.
PD - progresja choroby (progression of the disease) - zwiększenie się wielkości guza o ponad 25 proc. lub pojawienie się nowych ognisk nowotworu.
Wznowa nowotworu - pojawienie się oznak nowotworu po okresie całkowitej remisji.
(...) chociaż statystyki przekazują nam wiele pożytecznych informacji, to jednak nie możemy na ich podstawie przewidywać, jaki będzie przebieg naszej choroby (...).

Dlaczego chorujemy na nowotwory?
Ryzyko zachorowania na raka wzrasta wraz ze stopniem narażenia na działanie substancji rakotwórczych (kancerogennych), takich jak: promieniowanie jonizujące, azbest, niektóre pestycydy, palenie tytoniu, picie alkoholu, niewłaściwa dieta.
Również wiele wirusów oraz zmiany w niektórych genach mogą powodować nowotwory.
Początkowo zaobserwowano takie zjawiska u zwierząt laboratoryjnych. Najnowsze badania wykazują, że prawdopodobnie podobne procesy warunkują powstawanie niektórych nowotworów u ludzi. Dotychczas nie wiadomo dokładnie, w jaki sposób różne substancje powodują raka lub dlaczego chorzy na ten sam rodzaj nowotworu mają różny przebieg choroby i różnie reagują na zastosowane leczenie. Równie niewytłumaczalne są przypadki spontanicznej (samoistnej) remisji. Przynajmniej 7-8 proc. chorych w końcowym stadium nowotworu nagle zdrowieje i żyje potem w całkowitym zdrowiu. Remisja może częściej występować w pewnych rodzajach nowotworów niż w innych. Tak różne przypadki przebiegu choroby i wyleczenia wskazują na ogromną rolę naszego indywidualnego układu odpornościowego w walce z rakiem.
Prawdopodobnie nowotwory powstają na skutek zwielokrotnionego i skumulowanego działania jednego lub wielu czynników w momencie (różnym dla każdej osoby), w którym system odpornościowy nie może dłużej radzić sobie z takim obciążeniem. Na przykład, palenie papierosów nie oznacza, że na pewno zachorujemy na raka, ale zwiększa ryzyko zachorowania (palenie lub palenie połączone z piciem wysokoprocentowych alkoholi jest przyczyną 30 proc. zgonów w wyniku choroby nowotworowej). Dodając do siebie takie czynniki, jak: palenie tytoniu i picie alkoholu, narażenie na działanie promieni X, ekspozycję na zanieczyszczenia, znaczną nadwagę i nadmierny stres, otrzymamy zwiększone ryzyko zachorowania.
Powstawanie raka powodują zarówno czynniki środowiskowe, jak i dziedziczne. Czynniki dziedziczne to cechy i predyspozycje przekazane nam przez rodziców w genach. Czynniki środowiskowe to wszystko, co nas otacza, co jemy i czym oddychamy. Wielu naukowców uważa, że zwielokrotniona ekspozycja na działanie czynników rakotwórczych lub innych szkodliwych czynników środowiskowych wywołuje mutacje genetyczne, które z kolei mogą być przyczyną transformacji nowotworowej. U osób, które posiadają genetyczne predyspozycje do zachorowania na raka, nawet najmniejsza ekspozycja na działanie kancerogrenów (substancji powodujących raka) może powodować nowotwór. Chociaż geny odgrywają dużą rolę, to w procesie powstawania chorób nowotworowych dużo większe znaczenie wydaje się mieć jednak stan otaczającego nas środowiska.

źródło: http://www.neww.org.pl/pl/book/problemy/0.html



____
data utworzenia: 05/10/11

 
©KAERU 2010
Wszystkie prawa zastrzeżone Sałyga